Chi tiết bài viết

Xuất khẩu suy giảm và Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bật tăng.

1. Xuất khẩu suy giảm, Xuất siêu giảm

• Xuất khẩu tháng 9 giảm so với tháng trước: Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 9 đạt 42,67 tỉ USD, giảm 1,7% so với tháng 8. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước giảm mạnh 8,5%, trong khi khu vực FDI (kể cả dầu thô) vẫn tăng 37,5%.

• Thành tích 9 tháng: Tính chung 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 348,74 tỉ USD, tăng 16,0% so với cùng kỳ năm trước. Khu vực FDI đóng góp phần lớn với mức tăng 21,4%.

• Cán cân thương mại (9 tháng): Xuất siêu đạt 16,82 tỉ USD. Tuy nhiên, mức xuất siêu này giảm 4,33 tỉ USD so với mức xuất siêu 21,15 tỉ USD của cùng kỳ năm trước.

  • Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất (112,8 tỉ USD).

  • Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất (134,4 tỉ USD) và Việt Nam nhập siêu 84,8 tỉ USD từ thị trường này.

2. CPI bật tăng, Lạm phát tăng

• CPI tháng 9 tăng: Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2025 tăng 0,42% so với tháng trước.

• Bình quân 9 tháng: CPI bình quân 9 tháng năm 2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước.

• Nguyên nhân CPI tăng chủ yếu:

  • Giáo dục: Nhóm giáo dục tăng 2,22% do giá dịch vụ giáo dục (học phí các trường ngoài công lập, đại học, trung học, mầm non tư thục) điều chỉnh tăng cho năm học mới 2025 - 2026.

  • Thực phẩm: Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,41%.

  • Nhà ở/Vật liệu: Nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,41% do giá thuê nhà, điện, nước sinh hoạt và giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng (do khan hiếm nguồn cung gạch, cát, đá...).

• Lạm phát cơ bản: Bình quân 9 tháng tăng 3,19%, thấp hơn mức tăng chung của CPI do loại trừ các yếu tố tăng mạnh như giá lương thực, thực phẩm, điện, dịch vụ y tế và giáo dục.

II. Phân tích và Đánh giá

1. Về Xuất khẩu (Mặt trận bên ngoài)

• Tín hiệu cảnh báo từ tháng 9: Việc xuất khẩu giảm 1,7% so với tháng trước là một tín hiệu đáng lo ngại, cho thấy nhu cầu tiêu thụ hàng hóa toàn cầu đang có xu hướng chậm lại, ảnh hưởng trực tiếp đến động lực tăng trưởng chính của Việt Nam.

• Sự phân hóa: Khu vực kinh tế trong nước giảm mạnh (-8,5%) trong khi khu vực FDI vẫn tăng trưởng cao (+37,5%). Điều này làm nổi bật sự phụ thuộc lớn của xuất khẩu Việt Nam vào khối FDI và khả năng chịu đựng tốt hơn của khối này trước biến động thị trường, nhưng đồng thời cũng cho thấy năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng của các doanh nghiệp trong nước còn yếu.

• Thách thức cán cân thương mại: Mặc dù vẫn xuất siêu, nhưng việc mức xuất siêu 9 tháng giảm đáng kể so với cùng kỳ 2024 (giảm 4,33 tỉ USD) cho thấy cán cân thanh toán đang chịu áp lực lớn hơn. Điều này có thể gây áp lực lên tỷ giá hối đoái, nhất là trong bối cảnh USD mạnh lên toàn cầu.

2. Về CPI (Mặt trận bên trong)

• Lạm phát do chi phí đẩy: CPI tăng chủ yếu không phải do nhu cầu tiêu dùng tăng đột biến mà đến từ các yếu tố chi phí đẩy và yếu tố quản lý giá (điều chỉnh học phí và giá các dịch vụ công, giá vật liệu xây dựng tăng do nguồn cung khan hiếm, nhu cầu mùa tựu trường).

• Áp lực bền vững: Mức tăng CPI bình quân 9 tháng là 3,27% vẫn nằm trong tầm kiểm soát theo mục tiêu của Chính phủ. Tuy nhiên, việc lạm phát cơ bản (3,19%) duy trì ở mức cao và sát với lạm phát chung cho thấy áp lực giá cả không chỉ tập trung ở một vài nhóm hàng mà đã lan tỏa rộng hơn trong nền kinh tế.

• Tác động vĩ mô: Sự kết hợp giữa xuất khẩu suy giảm (tăng trưởng chậm lại) và lạm phát tăng (chi phí sinh hoạt tăng) tạo ra một kịch bản kinh tế vĩ mô đầy thách thức, đòi hỏi phải cân bằng giữa việc hỗ trợ tăng trưởng và kiềm chế lạm phát. Bài báo cũng nhấn mạnh rằng "ổn định tỷ giá và triệt tiêu lạm phát kỳ vọng là quan trọng nhất" để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm 2025.

Tóm lại, tháng 9/2025 cho thấy kinh tế Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ "lạm phát đình trệ" (stagflation) ở mức độ nhất định, khi động lực tăng trưởng chính (xuất khẩu) chững lại, trong khi áp lực chi phí sinh hoạt (lạm phát) lại gia tăng.